Wpływ witaminy C na układ odpornościowy

Witaminy są ważnymi składnikami odżywczymi, które są niezbędne do przebiegu różnych procesów biochemicznych i fizjologicznych w organizmie. Powszechnie wiadomo, że większość witamin nie może być syntetyzowana w organizmie i dlatego ich suplementacja w diecie jest niezbędna. Witamina C to ważny dla organizmu składnik o plejotropowym działaniu. Jest silnym przeciwutleniaczem i kofaktorem wielu enzymów oraz działa jako modulator różnych ścieżek układu odpornościowego (1,2).

Niektóre składniki odżywcze odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowej funkcji układu odpornościowego, wykazując synergistyczne działanie w etapach determinujących odpowiedź immunologiczną. Wśród tych składników jest cynk oraz witaminy C i D, które wyróżniają się funkcjami immunomodulującymi i pełnią ważną rolę w zachowaniu fizycznych barier tkankowych (3). Zainteresowanie potencjalnym wpływem witaminy C na infekcje wirusowe dróg oddechowych sięga lat czterdziestych XX wieku. W tym czasie wykazano duży wpływ tej witaminy na układ odpornościowy. Uważa się, że witamina C może skrócić czas trwania wirusowych infekcji dróg oddechowych (4).

Jak wynika z wielu badań, podawanie chorym witaminy C w odpowiedniej dawce skraca czas trwania infekcji oraz łagodzi jej objawy. W związku z tym, że witamina C jest silnym przeciwutleniaczem może chronić komórki organizmu przed związkami o właściwościach oksydacyjnych. Uważa się, że jednym z mechanizmów witaminy C w łagodzeniu objawów przeziębienia jest zabezpieczanie komórek przed stresem oksydacyjnym, zwiększonym znacznie podczas infekcji na skutek produkcji endogennych rodników. Zauważono, że w fagocytach i limfocytach stężenie witaminy C jest znacznie wyższe niż w osoczu, co wskazuję, że pełni ona istotną funkcje we wspieraniu układu odpornościowego. Witamina C ma istotny wpływ na migrację chemotaktyczną fagocytów, transformację limfocytów zakażonych wirusem grypy, wytwarzanie interferonu oraz replikację wirusów (5).

Poważny, długotrwały niedobór witaminy C powoduje szkorbut, potencjalnie śmiertelną chorobę. Główne objawy tej choroby dotyczą tkanki łącznej, ponieważ witamina C jest koenzymem hydroksylazy prolinowej i lizynowej, enzymów które katalizują powstanie poprzecznych wiązań kowalencyjnych między cząstkami tropokolagenu. Niedobór kwasu askorbinowego prowadzi do upośledzenia procesu gojenia się ran i osłabienia odporności, narażając tym samym organizm na zagrażające życiu infekcje. Zwiększony stres oksydacyjny i stany zapalne obserwowane podczas infekcji mogą skutkować znacznym niedoborem witaminy C ze względu na zwiększone zapotrzebowanie na tę witaminę (6).

Niedobór witaminy C jest powszechny w krajach o niskich i średnich dochodach, zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Wpływ witaminy C na układ odpornościowy można również wytłumaczyć wpływem na proliferację limfocytów oraz wzrostem produkcji interferonu, który pełni rolę przeciwwirusową. Suplementacja witaminy C może być korzystna dla osób z ciężkim przebiegiem choroby COVID-19. Metaanaliza 12 badań z udziałem 1766 pacjentów na oddziale intensywnej terapii (OIT) wykazała, że ​​witamina C skraca pobyt na OIT o 8%. Metaanaliza ośmiu badań udowodniła, że podanie witaminy C pacjentom w stanie krytycznym z COVID-19 skróciło czas wentylacji mechanicznej. Dodatkowo zauważono, występowanie niskiego poziomu witaminy C u pacjentów w stanie krytycznym (7).

Witamina C czyli kwas L-askorbinowy jest najpopularniejszą z witamin. Wiele osób kojarzy ją jako witaminę, po którą sięga się w pierwszych objawach kataru i przeziębienia. Witamina C bierze udział w wielu procesach zachodzących w ludzkim organizmie, m.in.: jako silny przeciwutleniacz, wpływa na komórki układu odpornościowego, bierze udział w syntezie kolagenu.

Bibliografia

  1. Carr AC, Maggini S. Vitamin C and Immune Function. Nutrients. 2017 Lis 3;9(11):1211. doi: 10.3390/nu9111211. PMID: 29099763; PMCID: PMC5707683.
  2. Milani GP, Macchi M, Guz-Mark A. Vitamin C in the Treatment of COVID-19. 2021 Apr 1;13(4):1172. doi: 10.3390/nu13041172. PMID: 33916257; PMCID: PMC8065688.
  3. Name JJ, Souza ACR, Vasconcelos AR, Prado PS, Pereira CPM. Zinc, Vitamin D and Vitamin C: Perspectives for COVID-19 With a Focus on Physical Tissue Barrier Integrity. Front Nutr. 2020 Dec 7;7:606398. doi: 10.3389/fnut.2020.606398. PMID: 33365326; PMCID: PMC7750357.
  4. Hemilä H, Carr A, Chalker E. Vitamin C May Increase the Recovery Rate of Outpatient Cases of SARS-CoV-2 Infection by 70%: Reanalysis of the COVID A to Z Randomized Clinical Trial. Front Immunol. 2021 May 10;12:674681. doi: 10.3389/fimmu.2021.674681. PMID: 34040614; PMCID: PMC8141621.
  5. Zielińska-Pisklak M, Szeleszczuk Ł, Kuras M. Rola witaminy C i cynku we wspomaganiu układu odpornościowego. Lek w Polsce. 2013 List. VOL 23 NR 11-12’13 (271/272)
  6. Higgins MR, Izadi A, Kaviani M. Antioxidants and Exercise Performance: With a Focus on Vitamin E and C Supplementation. Int J Environ Res Public Health. 2020 Nov 15;17(22):8452. doi: 10.3390/ijerph17228452. PMID: 33203106; PMCID: PMC7697466.
  7. Murni IK, Prawirohartono EP, Triasih R. Potential Role of Vitamins and Zinc on Acute Respiratory Infections Including Covid-19. Glob Pediatr Health. 2021 May 31;8:2333794X211021739. doi: 10.1177/2333794X211021739. PMID: 34104701; PMCID: PMC8170274.